Kaartenatlas met basiskwaliteit van de natuur en het landschap

Atlas met verzameling van GIS-kaarten

Landschap op de Kaart is een atlas die bestaat uit een verzameling GIS-kaarten. Deze kaarten brengen de basiskwaliteit van de natuur en het landschap in beeld. Dat gebeurt aan de hand van de thema’s landschap, natuur, water, bodem, leefomgeving en leefklimaat. De atlas geeft bijvoorbeeld inzicht in de biodiversiteit, ecologische structuren en cultuurhistorische waarden van verschillende landschapstypen. Maar je kunt er ook kaarten bekijken over het karakter van het landschap, de bodemkwaliteit en de gevoelstemperatuur bij hitte. Daarmee biedt de atlas een integraal beeld van het systeem in het landelijk gebied van de gemeente Ede.

Zo kwam Landschap op de Kaart tot stand

• Stap 1: We hebben eerst landschapstypen in het landelijk gebied van de gemeente Ede gedefinieerd. Je vindt in de Gelderse gemeente onder meer bossen, heidevelden, stuifzand en open en halfopen veenontginningen.
• Stap 2: Vervolgens is nagedacht over thema’s die iets zeggen over de basiskwaliteit van het landschap en de natuur. En natuurlijk de indicatoren die daarbij horen om de basiskwaliteit te beoordelen.
• Stap 3: Er zijn al de nodige databases en GIS-kaarten die iets zeggen over de basiskwaliteit van het landschap en de natuur. Zowel bij de gemeente Ede als bij andere overheden en organisaties. Denk bijvoorbeeld aan droogtegevoeligheidskaarten of data over geluidsbelasting. We maakten een inventarisatie en bundelden deze informatie in Landschap op de Kaart.
• Stap 4: Aanvullend zijn twee nieuwe hoofdkaarten gemaakt. Het gaat om een kaart die de basiskwaliteit van de natuur weergeeft en een kaart met een waardering van landschappelijke karakteristieken.
• Stap 5: Tot slot worden alle kaarten gebundeld en digitaal ontsloten in Landschap op de Kaart. Deze atlas komt in het tweede kwartaal van 2023 intern beschikbaar voor de gemeente Ede en wordt naar verwachting later in het jaar ook publiek toegankelijk.

De kwaliteit van natuur en landschap definiëren

De belangrijkste drijfveer om de basiskwaliteit van het landschap in kaart te brengen was de afname van biodiversiteit. Eén van de kaarten gaat dan ook over de natuurkwaliteit van verschillende landschapstypen. Die wordt beoordeeld en gewaardeerd op basis van tellingen van vogels en een aantal andere soorten, waaronder reptielen, zoogdieren en vlinders. Een andere belangrijke kaart geeft inzicht in hoe het landschap in Ede er voor staat. Daarvoor is aan de hand van landschapselementen en structuren een waardering opgesteld. Het gaat bijvoorbeeld om kenmerkende structuren in het landschap, maar ook om de inpassing van erven en de dichtheid van bebouwing.

Wat kan een gemeente met Landschap op de Kaart

Met Landschap op de Kaart kan de gemeente Ede:

• Natuur en landschap als systeem beoordelen: er waren veel data en kaarten over het landelijk gebied, maar nog geen instrument om de kwaliteit van de natuur en het landschap te waarderen en dus iets te zeggen over of een systeem eigenlijk voldoende functioneert. Dat instrument is er nu wel.
• Landschapstypen en de kwaliteit hiervan vergelijken: je kunt nu bijvoorbeeld zien in welke gebieden binnen de gemeente Ede het goed gaat met de biodiversiteit en waar juist niet.
• Natuur en landschap als systeem monitoren: de kaarten in de atlas worden periodiek bijgewerkt. Daardoor ontstaat inzicht in hoe de basiskwaliteit van de natuur en het landschap zich door de tijd ontwikkelen.
• Gericht beleid te ontwikkelen en te evalueren: Landschap op de Kaart biedt bijvoorbeeld handvatten voor een gebiedsgerichte aanpak om de biodiversiteit te stimuleren.

Handig instrument met oog op de Omgevingswet

Landschap op de Kaart is niet alleen waardevol voor de gemeente Ede zelf. De atlas biedt ook waardevolle informatie aan bijvoorbeeld projectontwikkelaars of inwoners die willen bouwen in het landelijk gebied. Met behulp van de atlas kunnen ze in hun plannen gericht rekening houden met de kwaliteit van het landschap en de natuur. Dat vergroot de kans op een soepel vergunningstraject, zeker als straks met de Omgevingswet de switch gemaakt wordt naar een integrale benadering van de leefomgeving.

Ook de basiskwaliteit van het landelijke gebied in kaart brengen?

Met het in kaart brengen van de basiskwaliteit van de natuur en het landschap loopt de gemeente Ede voorop in Nederland. De verwachting is dat veel gemeenten de komende jaren dezelfde stap zetten, in lijn met een advies voor de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in haar rapport Natuurinclusief Nederland. Wil je met jouw gemeente ook aan de slag?

Aveco de Bondt kan je volledig ondersteunen bij het in kaart brengen van de basiskwaliteit van het landelijk gebied. Dat doen we met multidisciplinaire teams waarin we expertise bundelen in procesmanagement, natuur, landschap en geodata. Onze ruime ervaring in het landelijk gebied en in samenwerking met gemeenten is daarbij een meerwaarde.