De eerste kamer heeft op 17 december 2019 ingestemd met de Spoedwet aanpak Stikstof1. De wet is op 1 januari 2020 in werking getreden. De Spoedwet aanpak Stikstof moet er onder andere voor zorgen dat er stikstofruimte wordt vrijgemaakt voor de realisatie van 75.000 woningen in 2020 en zeven MIRT-projecten (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport).
Eén van de instrumenten waarin de Spoedwet voorziet, is de mogelijkheid om bij ministeriële regeling een stikstofregistratiesysteem in te stellen. Daartoe is de regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur2 opgesteld. Op 20 december 2019 is de concept regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur gepubliceerd. Op deze regeling kan tot 9 januari 2020 gereageerd worden. De regeling wordt daarna in januari 2020 vastgesteld en gepubliceerd. Met spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur kunnen initiatiefnemers met gebruikmaking van het stikstofregistratiesysteem toestemming verkrijgen voor een woningbouwproject of een infrastructuurproject.
Het stikstofregistratiesysteem creëert eerst stikstofruimte door bronmaatregelen die de depositie verminderen en vervolgens kan een deel van die ruimte (maximaal 70%) worden besteed aan economische ontwikkelingen, 30% valt toe aan de natuur.
Het stikstofregistratiesysteem wordt zo spoedig mogelijk met depositieruimte (per Natura 2000-gebied) door het Rijk (het RIVM, namens de minister van LNV) gevuld. De eerste bronmaatregel die wordt verwerkt is het verkeersbesluit voor het verlagen van de maximumsnelheid op autosnelwegen overdag. Dit besluit wordt zo spoedig mogelijk genomen. De ruimte van deze maatregel kan benut worden zodra er borden langs de snelwegen staan. Dit is naar verwachting rond 16 maart.
Nog volgende bronmaatregelen welke tot stikstofvermindering leiden en welke ingezet kunnen worden voor het stikstofregistratiesysteem zijn de warme saneringsregeling van varkenshouderijen en andere samenstelling van veevoer. Hoewel het stikstofregistratiesysteem zich in eerste instantie richt op deze drie bronmaatregelen, is het niet op voorhand uitgesloten dat in de toekomst de effecten van andere bronmaatregelen aan het systeem zullen worden toegevoegd. Verder is het denkbaar dat op lokaal of regionaal niveau aanvullende maatregelen zullen worden genomen met als doel de depositieruimte in het systeem uit te breiden.
De regeling bevat eisen waaraan een aanvraag van een natuur- of omgevingsvergunning voor woningbouwprojecten in ieder geval moet voldoen en bepaalt de regeling welke voorschriften in ieder geval aan de vergunning moeten worden verbonden.
Aan de verlening van de omgevingsvergunning, waarin depositieruimte aan een woningbouwproject wordt toegedeeld, worden door het bevoegd gezag (de gemeente) in ieder geval de volgende voorschriften verbonden (artikel 2.10 van het concept regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur):
a. Binnen het project of de locatie van het project worden de mogelijkheden tot intern salderen ten volste benut;
b. De woningen worden niet aangesloten op een distributienet voor aardgas;
c. Het project wordt uitgevoerd overeenkomstig het emissiereductieplan en tijdens de bouw worden alle overige maatregelen getroffen die redelijkerwijs van de vergunninghouder kunnen worden gevergd om stikstofdepositie te beperken;
d. Het project wordt binnen drie jaar vanaf de datum waarop de vergunning onherroepelijk is geworden gerealiseerd.
Bij de toedeling of reservering van depositieruimte wordt zo nodig een voorkeursvolgorde voor de verschillende woningbouwprojecten aangehouden, waarbij in ieder geval de volgende criteria worden meegewogen (artikel 2.9 lid 3 van het concept regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur):
a. De mate waarin het project aansluit bij de lokale of regionale woningbehoefte;
b. Of het woningbouwproject binnen een gemeente wordt gerealiseerd die deel uitmaakt van een woondealregio;
c. De verhouding in het project tussen het aantal te realiseren woningen ten opzichte van de benodigde depositieruimte;
d. De inhoud van het emissiereductieplan voor een project
Na vaststelling van de regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur kunnen vergunningen voor woningbouw en specifieke infraprojecten formeel worden aangevraagd bij het bevoegd gezag. Gedeputeerde staten zijn bevoegd gezag voor de natuurvergunningen en geven een verklaring van geen bedenkingen af bij samenloop met omgevingsvergunningen.
In de regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur is een artikel gereserveerd voor een bepaling op grond waarvan de volgende versie van AERIUS Calculator verplicht wordt voorgeschreven als rekeninstrument voor de vaststelling of een project stikstofdepositie veroorzaakt op een Natura 2000-gebied.
Voor nu is het van belang om in (woning)bouwprojecten met de AERIUS Calculator te beoordelen of er sprake is van stikstofdepositie op omliggende Natura 2000-gebieden. Wanneer er sprake is van stikstofdepositie boven de 0,00 mol/ha/jr dient er in eerste instantie gekeken te worden of de stikstofemissie omlaag kan (bijvoorbeeld inzetten emissie-armer of elektrisch materiaal). Mocht dit niet leiden tot een stikstofdepositie van 0,00 mol/ha/jr dan biedt straks het stikstofregistratiesysteem hopelijk een uitkomst. Het blijft voor nu nog de vraag hoeveel stikstofruimte er straks gecreëerd wordt met de eerste bronmaatregel (verlagen maximum snelheid) en wanneer er gebruik gemaakt kan gaan worden van het stikstofregistratiesysteem. Daarnaast moet het project wel aan meerdere voorschriften voldoen, voordat er eventueel depositieruimte wordt toegekend door Gedeputeerde Staten.
Binnen Aveco de Bondt is de Taskforce Stikstofbeleid opgericht met als doel onze opgedane kennis te bundelen zodat we onze opdrachtgevers adequaat kunnen adviseren.
1: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2019-517.html
2: https://www.internetconsultatie.nl/spoedaanpakstikstofbouwinfrastructuur