Waterkwaliteit moet nu op de bouwagenda

25 jun. 2025 • 4 min leestijd

De waterkwaliteit in Nederlandse oppervlaktewateren blijft achter. Zelfs na jaren van Kaderrichtlijn Water (KRW)-maatregelen worden veel doelen niet gehaald. Dat is zorgelijk. Niet alleen vanwege mogelijke boetes of juridische procedures, maar vooral omdat dit de vergunningverlening dreigt te blokkeren. Strengere eisen maken het verkrijgen van vergunningen steeds moeilijker, ook algemene regels worden kritisch heroverwogen. Activiteiten die nu vergunningsvrij zijn, kunnen straks onder vergunningsplicht vallen.  Dat is een duidelijk signaal: bij elke ruimtelijke activiteit – en dus ook bij bouwwerkzaamheden – moeten de effecten op waterkwaliteit serieus worden meegenomen.  

Wie stoffen loost op het oppervlaktewater, moet kunnen aantonen dat die lozing de waterkwaliteit niet verslechtert. En zeker als de KRW-doelen in een gebied al niet worden gehaald, mag er in de praktijk nauwelijks meer bij. Dit gaat knellen en wordt vergelijkbaar met de stikstofproblematiek. Misschien is die urgentie nu nog niet voelbaar op de bouwplaats, maar dat is slechts een kwestie van tijd. Onze leefomgeving leefbaar houden vraagt om duidelijke keuzes en samenwerking.  

De bouwsector speelt hierin een sleutelrol. Als vormgever van onze leefomgeving, ligt het voor de hand dat de sector ook verantwoordelijkheid neemt voor de waterkwaliteit. Dat vraagt om een proactieve en samenwerkende houding. Ga tijdig in gesprek met waterbeheerders. Breng in beeld waar risico’s liggen en werk samen aan praktische, kosteneffectieve oplossingen. De inzet van Best Beschikbare Technieken (BBT) is daarbij cruciaal. Wie aantoonbaar werkt met BBT, voldoet in elk geval aan de basiseisen voor een vergunning en voorkomt onnodige vertraging of afstel van projecten.  

Voor de bouwsector zijn er meerdere bronnen van belasting op het watermilieu. Denk bijvoorbeeld aan: het omgaan met bemalingswater en het schoonhouden van afstromend hemelwater. Bemaling kan leiden tot verontreiniging van het oppervlaktewater, door verontreinigd grondwater, maar ook door natuurlijke stoffen zoals arseen die in grondwater in hogere concentraties voorkomen. Maar bemaling biedt ook kansen. Zo kan lozing van koel water, op het juiste moment en de juiste plek, bijdragen aan verbetering van de waterkwaliteit. Door samen te werken met waterbeheerders zijn slimme oplossingen mogelijk, zoals retourbemaling of eenvoudige zuivering vóór lozing op het oppervlaktewater.  

Ook in de riolering zijn belangrijke stappen te zetten. In verband met klimaatverandering worden steeds vaker gescheiden rioolstelsels aangelegd: vuilwater gaat naar de zuivering, hemelwater rechtstreeks naar het oppervlaktewater of de bodem in. Maar dat systeem werkt alleen als het hemelwater schoon blijft. En dat begint al in de ontwerpfase van een project. Voorkom dat afspoelend wegwater van drukke wegen op het hemelwaterriool terechtkomt. Kies voor materialen die niet uitlogen, zowel in de gebruiksfase als tijdens de bouw. En misschien wel het belangrijkste: voorkom foutaansluitingen. Waar gescheiden stelsels al liggen, is actieve controle en herstel van foutieve aansluitingen essentieel.  

Veel van deze oplossingen zijn niet nieuw. Wat wel nieuw is, is de urgentie. De tijd van vrijblijvendheid is voorbij. Als we willen dat de bouwopgave doorgang vindt en de waterkwaliteit verbetert, is intensieve samenwerking tussen de bouwsector en waterschappen onmisbaar. Stel heldere en afdwingbare kaders op. Maak ruimte voor innovatie. En bovenal: begin nú.