icon-arrow-aveco icon-arrow icon-facebook icon-linkedin icon-mail icon-mail-company icon-phone icon-twitter icon-whatsapp icon-share icon-link icon-download icon-youtube icon-flickr icon-search icon-close icon-filter icon-round-close icon-vcard paper-plane icon-footprint icon-faq icon-maps Vimeo

Grondwater in 2020: Extreem droog – nat – natter – sneeuw

Actueel · 23 februari 2021

De grondwaterspecialisten nemen regelmatig de (grondwater)stand van zaken onder de loep. Deze keer de winter van 2020/2021. Die is bovengemiddeld nat verlopen en zal door de smeltende sneeuw nog natter worden. En dat terwijl het voorjaar juist heel droog was. Wat voor gevolgen hebben deze extremen voor het grondwater? En hoe kun je als gemeente handelen naar en anticiperen op de (grote) fluctuaties van het grondwater?

neerslag 1.png

Terugblik op 2020

Het voorjaar van 2020 was extreem droog. Het netto neerslagtekort daalde in juni tot circa 200 mm, en was daarmee nog nooit zo laag rond deze tijd van het jaar. En van een extreem droog voorjaar gingen we eind 2020 over naar een opvallend natte winter. Met name in de maanden oktober en december viel veel neerslag; circa 30% à 40% meer dan normaal in deze maanden. Dit gebeurde in het hele land, behalve het zuiden (waar de extra neerslag juist wél welkom was vanwege de droogte). De meeste neerslag viel langs de westelijke kust, waar in oktober zelfs 100 mm meer neerslag viel dan normaal. Deze weken behoren in Noord-Holland tot één van de natste weken sinds de start van metingen in 1960. De neerslag en de ruimtelijke variatie daarin hebben directe gevolgen voor de grondwaterstand.

Hoge grondwaterstanden in stedelijk gebied

De meeste neerslag viel langs de kustgemeenten. Hier zagen we bij grondwateranalyses dat het grondwater in januari 2021 tot enkele decimeters hoger stond dan in een normale, maatgevend natte periode. Op veel locaties is de grondwaterstand zelfs vergelijkbaar hoog als de extreem nat najaar van 2017 https://www.wareco.nl/nieuws/meetdata-natte-periode-bron-van-informatie>. Bij enkele gemeenten leidde de huidige vele neerslag tot een ongewone toename van overlastmeldingen.

Begin februari 2021 is een dik pak sneeuw (tot zo’n 30 cm) gevallen in Nederland. De dooi van dit sneeuwpakket zal in februari voor een plotselinge extra aanvulling van het grondwater zorgen. Eén centimeter sneeuw is te vergelijken met 1 mm smeltwater (https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/neerslagmeting). Niet al het smeltwater zal infiltreren in de bodem, door bijvoorbeeld afvoer via de riolering, maar we verwachten hoe dan ook dat de grondwaterstand nog verder zal stijgen in de loop van komende weken.

Handelingsperspectief

Als gemeente in de noordelijke helft van Nederland is het zaak om de uitzonderlijkheid van de huidige natte periode goed te communiceren naar de inwoners. En dat het ook in februari nog ongewoon nat zal zijn door de smeltende sneeuw. Maar nu is ook de kans om de gevallen neerslag zo lang en zo veel mogelijk vast te houden, in aanloop naar de aankomende zomer. Een hogere start van het grondwater leidt immers uiteindelijk tot een kleinere uitzakking van het grondwater in droge perioden.

Ook benieuwd naar de (grondwater)stand van zaken in jouw gebied? Welke ruimte in de ondiepe en diepe ondergrond aanwezig is om de winterneerslag vast te houden voor de zomer? Of welke mogelijkheden er zijn voor de aanleg van actief grondwaterpeilbeheer, zodat je grip krijgt op zowel hoge als lage grondwaterstanden? Onze collega’s helpen graag hierbij.